Ορθοδοντικά προβλήματα
Τα ορθοδοντικά προβλήματα διακρίνονται σε:
- οδοντικά, όταν σχετίζονται με τη θέση, το μέγεθος, το σχήμα και τον αριθμό των δοντιών
- σκελετικά, όταν σχετίζονται με τη θέση, το μέγεθος και την σχέση ανάμεσα στην άνω και κάτω γνάθο
- οδοντογναθικά, όταν αποτελούν συνδυασμό των παραπάνω
Τα ορθοδοντικά προβλήματα οφείλονται σε έναν ή συχνότερα σε συνδυασμό παραγόντων:
- Κληρονομικοί παράγοντες
Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν οι περιπτώσεις με πεταχτά πάνω δόντια λόγω σκελετικής θέσης των γνάθων, ο προγναθισμός της κάτω γνάθου , η έλλειψη μόνιμων δοντιών , η παρουσία υπεράριθμων δοντιών
- Τοπικοί παράγοντες
Συνηθισμένη περίπτωση αποτελεί η πρόωρη απώλεια παιδικών δοντιών, χωρίς να εκτιμηθεί η ανάγκη διατήρησης χώρου για τα διάδοχα μόνιμα δόντια. Επίσης, κάποιες περιπτώσεις οδοντικού τραύματος μπορούν να συμβάλλουν στην δημιουργία ορθοδοντικών προβλημάτων
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν μη φυσιολογικές συνήθειες και λειτουργίες που επιτελεί το παιδί, όπως η παρατεταμένη χρήση πιπίλας, η εκμύζηση του δακτύλου, η στοματική αναπνοή, η πλημμελής κατάποση (προώθηση της γλώσσας ανάμεσα στα δόντια κατά την κατάποση). Όταν δεν σταματούν έγκαιρα, αυτές οι καταστάσεις μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά όχι μόνο την οδοντοφυϊα αλλά και την ανάπτυξη των γνάθων.
Τα ορθοδοντικά προβλήματα χρειάζεται να διορθώνονται ώστε να υπάρχει:
- μεγαλύτερη προστασία από τραυματισμούς (πρόσθια δόντια που προεξέχουν)
- καλύτερη υγεία του στόματος (τα ίσια δόντια και τα ούλα καθαρίζονται πιο εύκολα)
- πιο σωστή λειτουργία του στοματογναθικού συστήματος (μάσηση, ομιλία, κροταφογναθική διάρθρωση)
- βελτιωμένη αισθητική των δοντιών και του προσώπου ( όμορφο χαμόγελο, σκελετική αρμονία)
- ενισχυμένη αυτοπεποίθηση και θετική ψυχολογία
Ορθοδοντικοί μηχανισμοί
Πολύ συχνά και για λόγους ευκολίας και συντομίας χρησιμοποιείται η λέξη ”σιδεράκια” για την περιγραφή των ποικίλων ορθοδοντικών μηχανισμών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να επιτευχθεί ο στόχος της ορθοδοντικής θεραπείας. Το ότι όλοι οι ορθοδοντικοί ασθενείς ”φοράνε σιδεράκια”, δεν σημαίνει ότι έχουν όλοι τους ίδιους μηχανισμούς στο στόμα τους. Οι ορθοδοντικές συσκευές που χρειάζεται να τοποθετηθούν στον κάθε ασθενή καθορίζονται από το σχέδιο της ορθοδοντικής θεραπείας του.
Σε γενικές γραμμές οι ορθοδοντικοί μηχανισμοί διακρίνονται σε:
Κινητοί
Είναι μηχανισμοί που μπορούν ν’αφαιρεθούν από τον ασθενή , π.χ. τα γνωστά ”μασελάκια”. Έχουν το πλεονέκτημα ότι εφόσον αφαιρούνται από το στόμα επιτρέπουν την τήρηση καλής στοματικής υγιεινής και δεν ενοχλούν κατά την μάσηση . Απαιτείται όμως καλή συνεργασία από την πλευρά του ασθενούς για να έχει αποτέλεσμα η χρήση τους. Σε πολύ γενικές γραμμές, ενδείκνυνται σε παιδιά μικρής σχετικά ηλικίας και κατά την περίοδο του παιδικού και μικτού οδοντικού φραγμού, πριν δηλαδή αλλάξουν όλα τα παιδικά δόντια σε μόνιμα δόντια.
Στην κατηγορία των κινητών συσκευών ανήκουν και συσκευές συγκράτησης του ορθοδοντικού αποτελέσματος μετά το τέλος της θεραπείας.
Ακίνητοι
Είναι μηχανισμοί που συγκολλώνται στην επιφάνεια των δοντιών και κατά συνέπεια δεν μπορούν ν’αφαιρεθούν από τον ασθενή. Τα κλασσικά ”σιδεράκια” είναι μικρές μεταλλικές βάσεις που τοποθετούνται σε κάθε δόντι ξεχωριστά. Αποτελούν τις υποδοχές για το ειδικό ορθοδοντικό σύρμα που διαπερνά τα σιδεράκια και οπτικά φαίνεται σαν λεπτή μεταλλική γραμμή. Το πλεονέκτημα των ακίνητων μηχανισμών είναι η συνεχής δράση τους στα δόντια και ο ακριβής έλεγχος των οδοντικών μετακινήσεων. Χρειάζεται όμως σχολαστική στοματική υγιεινή και προσοχή κατά την μάσηση για να μην ξεκολλήσουν από τις θέσεις τους.
Στην ορθοδοντική θεραπεία ενηλίκων και γενικά όταν υπάρχουν υψηλές αισθητικές απαιτήσεις και οι απαραίτητες ενδείξεις, μπορούν να χρησιμοποιηθούν:
- Aκίνητα διαφανή κεραμικά σιδεράκια που προσομοιάζουν το χρώμα των δοντιών
- Kινητοί διαφανείς νάρθηκες (invisalign , clear aligners)
Ειδικοί μηχανισμοί
Κατά την διάρκεια μιας ορθοδοντικής θεραπείας μπορεί να συνυπάρχουν στο στόμα κινητοί και ακίνητοι μηχανισμοί. Επιπλέον μπορεί να χρειαστούν για κάποιο διάστημα ειδικοί μηχανισμοί ή εξαρτήματα (κινητά ή ακίνητα) προκειμένου να επιτευχθεί το απαιτούμενο ορθοδοντικό αποτέλεσμα. Παραδείγματα αποτελούν :
- οι κινητές εξωστοματικές συσκευές, που χρησιμοποιούνται μόνο μέσα στο σπίτι
- οι διαγναθικές ελαστικές δυνάμεις ή κοινώς “λαστιχάκια” που τοποθετούνται από τον ασθενή κατόπιν οδηγιών
- τα ακίνητα ορθοδοντικά εμφυτεύματα-mini implants.
- η ακίνητη συσκευή διεύρυνσης στην άνω γνάθο
- η ακίνητη υπερώια δοκός στην άνω γνάθο
- το ακίνητο γλωσσικό τόξο στην κάτω γνάθο
Παρακάτω μπορείτε να δείτε μερικές ενδεικτικές φωτογραφίες από ειδικούς μηχανισμούς, με την σειρά που περιγράφονται στο κείμενο.
